Hoe voorkom je dat een functioneringsgesprek leidt tot acute ‘goede indruk-stress’
Ervaar jij spanning voor het jaarlijkse functioneringsgesprek?
Je bent niet de enige introverte professional.
Een functioneringsgesprek leidt regelmatig tot stress bij introverten. Ze zijn bang voor een negatieve beoordeling van hun leidinggevende, ondanks de hoeveelheid werk die ze hebben verzet en de resultaten die ze hebben behaald.
Hoe komt dit nu?
Het kan verschillende oorzaken hebben. Ik noem de 3 meest voorkomende.
Veel introverten willen graag een goede indruk maken op hun leidinggevende, maar willen tegelijkertijd niet opscheppen. Dit zorgt voor interne spanning. Ze weten niet goed hoe ze het gesprek moeten insteken.
Een tweede oorzaak is dat de innerlijke criticus het hen vaak niet gemakkelijk maakt omdat die alleen maar wijst op wat ze het afgelopen jaar niet gerealiseerd hebben en waar ze in gebreke bleven.
Bij sommige introverten kan de innerlijke criticus voor een functioneringsgesprek zo overtuigend zijn, dat ze er automatisch vanuit gaan dat hun leidinggevende hetzelfde negatieve oordeel heeft als hun innerlijke criticus over hun functioneren.
Tot slot is er vaak ook de extraverte norm in organisaties waar veel introverten mee te maken hebben. Deze norm zorgt voor veel misverstanden over welk gedrag iemand moet laten zien om resultaten te behalen en succesvol te zijn in hun werk. Voorbeelden van misverstanden zijn:
Zichtbaar zijn = resultaten leveren
In veel organisaties wordt er ten onrechte van uitgegaan dat wie het meeste zichtbaar is in de organisatie, ook het meeste werk verzet en de beste resultaten behaalt.
Stelligheid = deskundigheid
Hierdoor worden introverten regelmatig als minder deskundig gezien dan hun extraverte collega’s. Introverten zijn namelijk vaak voorzichtig in hun taalgebruik. Ze gebruiken regelmatig woorden als ‘misschien’ en ‘wellicht’. Of: ‘het zou zo kunnen zijn dat ….’.
Extraverte kwaliteiten = een succesvolle leider
Succesvol leiderschap wordt vaak gelijkgesteld met pro-actief, assertief, besluitvaardig en ad rem zijn. Dit zijn kwaliteiten die veel meer passen bij de extraverte manier van denken, communiceren en besluiten nemen. En niet zozeer bij die van introverten.
Daarom wordt er regelmatig getwijfeld aan hun leidinggevende capaciteiten.
Als je werkt in een organisatie waar extravert gedrag de norm is dan kun je er niet automatisch van uitgaan dat jouw werk en resultaten gezien en gewaardeerd worden door jouw leidinggevende. Dit zorgt voor spanning. Je moet dan jouw leidinggevende overtuigen dat jouw manier van werken meerwaarde heeft en de gewenste resultaten oplevert. Dit kan een hele klus zijn.
Hoe kun je hier nu mee omgaan?
Hier enkele tips.
1) Laat het beeld dat jouw leidinggevende van jou heeft niet alleen afhangen van het functioneringsgesprek. Vertel vaker waarmee je bezig bent, bijvoorbeeld in Bila’s, maar ook in overleggen. Ontwikkel hiervoor een manier van profileren die voor jou natuurlijk voelt en tegelijkertijd meerwaarde heeft voor jouw leidinggevende en anderen. Voor de meeste introverten houdt dit in dat ze een inhoudelijke manier van profileren ontwikkelen gebaseerd op hun natuurlijke voorsprong als introvert. Door vaker te delen hoe jij jouw natuurlijke voorsprong inzet help jij jouw leidinggevende stap-voor-stap zien dat jouw natuurlijke manier van werken als introvert net zo effectief is als van extraverte collega’s.
2) Als je merkt dat jouw innerlijke criticus erg bezig is met waar je niet zo goed gepresteerd hebt, pak dan jouw agenda van vorig jaar erbij of doorloop jouw mailbox. Dit helpt je om een realistisch beeld te krijgen waar je het afgelopen jaar jouw tijd aan besteed hebt. Je ziet hoeveel projecten je hebt opgepakt, welke problemen je hebt opgelost en welke doelen je hebt gerealiseerd. Vaak heb je VEEL MEER gedaan en bereikt dan je innerlijke criticus jou voorhoudt.
3) Krijg je opmerkingen ‘je zou jezelf meer moeten laten zien en horen’ vraag dan door. Wat bedoelen ze eigenlijk precies? En heel belangrijk: waarom is het precies nodig? Wat levert het op voor de organisatie. Op deze manier kom je erachter of het meer een algemene kreet is die voortkomt uit het misverstand dat goede resultaten gelijk staan aan zichtbaarheid. Of is er echt een goede reden voor dat ze je vragen om meer zichtbaar te zijn. Bijvoorbeeld als zichtbaarheid meer kansen voor de organisatie biedt. Als dit laatste het geval is dan is dit een mooi moment of je ondersteuning kunt krijgen bij het ontwikkelen van een natuurlijke aanpak om jouw zichtbaarheid te vergroten.