Er is zich een stille omwenteling aan het voltrekken. Langzaam maar zeker merk ik dat de waardering voor introverten groeit. Dat zie ik bijvoorbeeld aan de artikelen waar ik aan meewerk. Een paar jaren geleden werd ik vooral gevraagd om uit te leggen wat de kwaliteiten van introverten zijn. Dat hoeft nu niet meer.
Na de crisis kwam er meer waardering voor de kwaliteiten van introverten, zoals gefocust werken, zich met plannen richten op de lange termijn en bedachtzaam handelen. Nu vragen interviewers meer naar tips hoe extraverten beter kunnen omgaan met hun introverte collega’s, zodat zij beter gebruik kunnen maken van deze kwaliteiten.
Introverten komen in de knel
Zelf zie ik een verband met deze herwaardering van ons introverten en de maatschappelijke ontwikkelingen. De definities van introvert en extravert werden al aan het begin van de twintigste eeuw geformuleerd door de Zwitserse psycholoog Carl Jung. Kenmerkend voor introversie was volgens Jung de ‘focus op innerlijke psychische activiteit’. Extraversie omschreef hij als ‘een concentratie op zaken die buiten jezelf liggen’.
De waardering voor extraverten en introverten varieerde in de afgelopen honderd jaar. In de jaren vijftig werden extraverte personen beschouwd als het toppunt van oppervlakkigheid. Introverten waren daarentegen bedachtzaam en betrouwbaar, aldus emeritus hoogleraar Boele de Raad.
Vanaf de jaren tachtig veranderde er veel in de samenleving. De overheid liberaliseerde de zorg, de woningbouw en veel andere diensten. De ict-ontwikkeling maakte het mogelijk dat de beurs en de banken internationaal konden handelen met steeds risicovollere producten.
De heldenstatus van ondernemen en de ondernemer groeide. Om een succesvolle ondernemer te kunnen zijn, had je vooral extraverte kwaliteiten nodig: jezelf goed kunnen presenteren, niet bang zijn voor risico’s en vooral kunnen sturen op de grote lijnen en minder op de inhoud.
Hoogtijdagen van extraverten
Extraversie werd vanaf midden jaren negentig de norm en gezien als de enige weg naar succes. Je herinnert je misschien nog wel dat zo’n tien jaar geleden de belangrijkste eisen aan medewerkers waren: zich goed kunnen presenteren, snel kunnen schakelen en teamwerkers kunnen zijn.
In de personeelsadvertenties werd de term extravert gebruikt om de ideale kandidaat te beschrijven, zelfs bij beroepen waarin dat minder voor de hand ligt. Zo zocht USG Financial Forces een ‘extraverte boekhouder’. Bij de Universiteit van Wageningen was er in die periode behoefte aan een ict-specialist die ‘eerder extravert dan introvert is’.
Dit was een moeilijke periode voor introverten. Er was weinig ruimte voor onze talenten en kwaliteiten in deze extraverte, luidruchtige ondernemerseconomie. Onze bedachtzaamheid, het rustig overwegen van besluiten en het rekening houden met de lange termijn, werden gezien als handicaps en niet als kwaliteiten. Regelmatig kreeg menigeen van ons te horen dat het veel beter was als we wat extraverter zouden worden. Een klant vertelde mij dat hij het advies had gekregen om veel naar Theo Maassen te kijken, dan zou hij leren ad rem te reageren.
De kentering
En toen kwam de crisis. Ineens bleek dat het risico nemen, het charisma en de daadkracht van de bankiers, directeuren van woningbouwverenigingen en ondernemers niet alleen winst opleverden maar ook tot grote verliezen konden leiden.
Langzaam maar zeker groeide de belangstelling voor een ander type ondernemers: de introverte ondernemer. Het onderzoek van de invloedrijke bestuurskundige Jim Collins toonde aan dat bedrijven die al decennialang aan de top staan veelal worden geleid door rustige mensen die zich op de achtergrond houden en niet de schijnwerpers opzoeken.
Meer onderzoeken naar leiderschap lieten zien dat introverten zeker zulke goede leiders zijn als extraverten. Vooral als ze een team leiden van zelfstandige professionals met veel expertise. In artikelen wordt de laatste jaren daarom steeds meer benadrukt dat je ook succesvol kunt zijn als je niet extravert bent, zoals introverten als Bill Gates, Barack Obama, Mark Zuckerberg en J.K. Rowling.
Waardering groeit maar de vooroordelen zijn er nog
De waardering voor introverten groeit. Toch zijn wij er nog niet. Extravert is nog steeds de norm. Introverten zijn succesvol ondanks het feit dat zij introvert zijn, blijft enigszins de teneur, zoals in het artikel Introverte Ondernemers in Sprout. In de opening werden onder meer Bill Gates en Mark Zuckerberg als succesvolle introverten gepresenteerd. Ze bewijzen dat je als muurbloempje een succesvolle ondernemer kunt zijn, aldus de auteur. Ik denk echter dat zij succesvol zijn dankzij hun introverte aard en niet ondanks!
Een dieptepunt vond ik de zaak Arthur Gotlieb. Deze ambtenaar bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) kaartte de missstanden aan in zijn organisatie en werd daarom op allerlei manieren tegengewerkt door zijn leidinggevenden. Uit wanhoop pleegde hij zelfmoord. Een commissie onderzocht de situatie bij de NZa. Deze concludeerde dat Gotlieb een toegewijde, deskundige en hardwerkende medewerker was, maar ook introvert en geneigd zich af te schermen. Van zo’n conclusie word ik boos. Alsof de misstanden niet het probleem zijn, maar het introverte karakter van Gotlieb!
Ondanks deze hobbels wint de waardering voor introversie terrein. In mijn coachingspraktijk merk ik ook een omslag. Het was voor mij gebruikelijk om de factuur te anonimiseren. Bankdirecteuren zeiden: ‘Fijn dat je ons coacht, maar ik wil niet dat mijn bedrijf weet dat ik dit doe’. Sinds een jaar vraagt niemand daar meer specifiek om.
Introverten worden niet meer opgeroepen om extraverter te worden. Ik word nu benaderd door Intermediair en Libelle om in artikelen tips te geven over hoe extraverte mensen beter met introverte collega’s en medemensen kunnen omgaan. Ook mailen mijn klanten mijn website nu gewoon door naar hun leidinggevenden met een verzoek of zij bij mij een cursus mogen volgen. Een paar jaar geleden lieten ze dat liever niet weten.
Leer zelf je waarde als introvert kennen
Eerlijk gezegd heb ik zelf ook zo’n ontwikkeling doorgemaakt. Ook ik zag introversie als een belemmering toen ik ging werken, maar nu zie ik het als een kracht. Dat ik de kracht van introversie zie, betekent niet dat mijn waardering voor extraverten minder is geworden. Integendeel. Extraverten en introverten werken vanuit andere kwaliteiten en ik ben van mening dat zij elkaar uitstekend kunnen aanvullen.
Mijn coachingspraktijk ben ik in 2011 gestart om ook andere introverten deze kracht in zichzelf te laten ontdekken. Het is fijn dat de maatschappij steeds meer de kwaliteiten van introverte mensen ziet. Ik vind het ook belangrijk dat jij als introvert ook jouw eigen kracht ziet. In mijn coaching leer ik je ontdekken hoe je op een natuurlijke manier succesvol kunt zijn door je natuurlijke voorsprong als introvert te benutten. Werken kost je dan minder energie, de waardering van je collega’s groeit en zij zien beter jouw unieke bijdrage.
Voorwaarde is wel dat je eerst zelf je unieke waarde als introvert ziet. Ik help je daar graag bij.
Meer artikelen lezen?
