Hoe je meer autoriteit kunt krijgen, zonder jezelf te forceren

Als anderen jouw inbreng onvoldoende serieus nemen

Saskia was opleidingsadviseur. Tijdens een reorganisatie moest ze laten zien geschikt te zijn voor een nieuwe functie als leerspecialist. Dat gaf behoorlijk wat spanning.

“Binnenkort zou ik opnieuw langsgaan bij een regiodirecteur. Hij had me vorig jaar ‘verlegen’ genoemd, tijdens een 360-graden feedback traject. Ik ben inderdaad rustig, maar niet speciaal verlegen. Eerder bedachtzaam. Voordat ik een advies uitbreng, luister ik eerst goed.

Ik probeer het punt op de horizon te zien dat iemand voor ogen heeft. En daarna buig ik een opleidingsvraag zonodig net iets om. Ik raad een training of opleidingstraject aan dat beter aansluit bij iemands lange termijndoelen. En ik let daarop altijd op de hoofdtaak van onze organisatie: de zorg voor onze cliënten. Omdat ik vroeger ook begeleider geweest, binnen dezelfde organisatie, probeer ik altijd mezelf af te vragen: wordt de cliënt hier mee geholpen?”

“Meestal werkt die luisterstrategie heel goed, zelfs als opdrachtgevers in eerste instantie wat bozig binnenkomen en op hoge poten een bepaald trainingsprogramma eisen voor hun medewerkers. Juist door de ander eerst de ruimte te geven en daarna volop mee te denken, zijn managers uiteindelijk vaak heel blij met mijn adviezen. Maar bij deze regiodirecteur kwam ik er simpelweg niet tussen. Ach, laat ook maar, had ik in het verleden al meermaals gedacht. Als je je niet door me wilt laten adviseren, is dat niet mijn probleem.”

“Toch begonnen dit soort zaken langzaam ook meer mijn probleem te worden. Er was een reorganisatie gaande. Ik was de dans ontsprongen, onder voorwaarden. Mijn functie van opleidingsadviseur verdween en ik kon in plaats daarvan doorgroeien naar leerspecialist. Alleen moest ik een assessment ondergaan en daarnaast in de praktijk aantonen dat ik de functie aankon.

Onder meer door zichtbaarder te worden. Iets was ik al jaren hoorde tijdens functioneringsgesprekken. Ik vind het inderdaad niet zo nodig om opzichtig de leiding te nemen, ook niet als ik projectleider ben. Ik wil niet sturend zijn. Ik werk liever op basis van vertrouwen. Maar door die houding werd mijn rol niet altijd gezien.”

Het grote misverstand

“In het verleden had ik al wel coachingstrajecten gevolgd. Die waren emotioneel belastend, maar hadden nauwelijks resultaat. Achteraf weet ik dat dat komt doordat die trainingen te veel gericht waren op het aanleren van een extraverte manier van handelen en communiceren. Maar nu wist ik alleen dat ik wat opzag tegen weer zo’n ervaring. Ook al ben in ik in het algemeen altijd geïnteresseerd om me verder te ontwikkelen. Ik sprak er aan de koffie over met een collega. Ze is onderwijskundige en had zelf veel gehad aan de coaching van de Succesvolle Introvert. Misschien was het ook iets voor mij.”

“Ik was voorbereid op heftige coachingssituaties, maar het eerste gesprek met Marloes bracht vooral inzicht en herkenning. Ik begreep opeens het grote misverstand: tijdens vergaderingen en gesprekken gebeurde er ongelooflijk veel in mijn hoofd.

Maar ik deelde daar vrijwel niets van. Daardoor was het voor mijn gesprekspartners – zeker als ze extravert waren – vaak niet duidelijk wat ik te bieden had. En dat was veel, snapte ik opeens: ik kon ze echt verder helpen met mijn introverte benadering, juist doordat ik me zo goed in hen verplaatste en grondig nadacht over wat ze werkelijk nodig hadden.”

Hoe eenvoudig kon het zijn

“Als ik zichtbaarder wilde worden, kon dat eenvoudig: door wel te laten merken wat er in mijn hoofd gebeurde. Ik mocht nog steeds goed luisteren naar wat iemand zei, het gesprek volgde eigenlijk de vertrouwde lijnen, maar met kleine ingrepen kon ik meer regie nemen. Door de woorden van de ander samen te vatten, en te vragen of het klopte wat ik zei. Door vervolgens expliciet voor te stellen om het net wat anders te doen, en eventueel een white board te gebruiken om mijn visie te verduidelijken. Door aan het eind heel duidelijk te herhalen wat we hadden afgesproken. Daarvoor deed ik dat eigenlijk niet, waardoor anderen regelmatig hun afspraken met mij niet na waren gekomen.”

“Ook was het belangrijk om ter voorbereiding een puntsgewijs lijstje te maken: wat wilde ik in de komende ontmoeting bereiken? Samen met Marloes bereidde ik het gesprek met een andere regiodirecteur op die manier voor. Zo bedacht ik een korte inleiding waarin ik uitlegde wat mijn rol was en wat ik van hem nodig had om die rol goed te kunnen vervullen. De dag van de afspraak kwam.

Tot mijn verbazing verliep het gesprek vlekkeloos. Voor het eerst kon ik echt een advies uitbrengen. De situatie was honderdtachtig graden gedraaid, alleen door een aantal eenvoudige ingrepen, die geen stress opleverden omdat ze volmaakt aansloten bij mijn natuurlijke manier van werken en communiceren. Ik snapte achteraf niet dat ik er zelf niet opgekomen was, zo eenvoudig was het.”

Nieuwe routine

“In één van de coachingsgesprekken vroeg Marloes hoe mijn vakantie was geweest. ‘De eerste week was ik volstrekt daas, de tweede week heb ik alleen maar geslapen en pas de derde week kon ik een beetje van mijn vakantie genieten’, antwoordde ik. Opnieuw bespraken we hoe intensief ik nadenk over alles wat ik meemaak, zowel privé als op het werk. En hoe mijn hoofd daardoor af en toe helemaal kan vollopen.”

“Tegenwoordig zie ik het, wanneer de gedachten zich beginnen op te stapelen en ik daar iets aan moet doen. Zo neem ik tegenwoordig elke ochtend in de auto mijn takenlijst door. Alles wat inmiddels opgelost of achterhaald is, schrap ik uit het lijstje in mijn hoofd. Die dagelijkse opruimactie is inmiddels routine geworden, net zoals ik ook af en toe mijn mailbox leeg maak.”

Beoordeeld volgens de extraverte norm

“De dag van de assessment naderde. Ik moest een vragenlijst invullen en had een kort gesprek met een psycholoog. Een aantal weken later zag ik haar weer, om de resultaten te bespreken in gezelschap van mijn manager. Beiden feliciteerden me: ik was geschikt bevonden als leerspecialist. Maar zelf was ik helemaal niet blij. In het rapport stond dat ik graag solistisch opereer en weinig sociaal ben. Ik snapte waarom dat er stond.

In de vragenlijst werd een aantal malen in verschillende bewoordingen gevraagd of ik gemakkelijk op andere mensen opstap, of ik graag het initiatief neem tot ontmoetingen met onbekenden, of ik het hoogste woord heb ik gezelschappen, enzovoort. De vragen waren overduidelijk opgesteld vanuit een extraverte norm. Aan die norm kan ik niet voldoen. Maar dat betekent niet dat ik niet sociaal ben. Integendeel. Binnen mijn team ben ik juist altijd iemand die vrolijk is en sfeer brengt, voorstelt om koffie te gaan drinken, vraagt hoe het gaat en zelf ook vertelt wat ze heeft meegemaakt.”

Zie ook: Introvert leiderschap: dit moet je weten!

Toch assertief

“Ook al kon ik bij mijn bedrijf blijven, ook al zei mijn manager dat hij mij waardeerde, ook al bezwoer de psycholoog dat er niets negatiefs in het rapport stond, ik had er helemaal genoeg van om verkeerd geïnterpreteerd te worden. Ik heb gezegd dat ik niet wilde dat de uitslag van de test in mijn dossier terecht zou komen. En dat is gelukt.  Mijn manager zei later dat hij me die dag van een heel andere kant heeft leren kennen.”

“Een paar weken later kreeg ik via ons eHRM-systeem een bericht: of ik akkoord ging met een promotie tot leerspecialist B. Ik klikte de melding weg. Maar het bleek geen fout te zijn. Mijn manager had het gewoon besloten in samenspraak met onze directeur en had me nog niet ingelicht. Kort daarna stuurde hij alsnog een lange en complimenteuze mail, waarin hij beschreef hoe belangrijk mijn rol in het team was. Hij waardeerde vooral dat ik een goed inzicht heb in wat er op de werkvloer gebeurt, en dat ik altijd focus op de vraag wat onze cliënten aan bepaalde beslissingen hebben. Hij noemde me het geweten van de afdeling.”

“Mijn huidige manager is ondertussen vertrokken. Er loopt een sollicitatieprocedure voor een nieuwe. Ik was al een tijdje bang dat een bekende van mij zou solliciteren, want op papier voldoet ze aan de eisen. Ze is erg dominant. In het verleden is ze een aantal malen op een vervelende manier over mij en anderen heengewalst. Ze bleek inderdaad te zijn uitgenodigd op gesprek, waarbij ik ook aanwezig zou zijn.

Tijdens het gesprek heb ik haar verteld hoe onprettig ik bepaalde incidenten uit het verleden had gevonden. Ik heb haar gevraagd hoe ze daar nu op terug keek. Ze zei alleen dat als ik dat zo had ervaren, ik toen beter voor mezelf had moeten opkomen. Het was een bijzonder weinig empathische reactie, die ook aan de rest van het sollicitatiecomité duidelijk maakte dat ze niet geschikt was voor de functie. Dat hadden ze zich tijdens het voorgesprek maar moeilijk kunnen voorstellen. Als managers zagen ze een heel andere kant van haar. Maar door mijn vraag hadden ze begrepen dat ze met ondergeschikten op een heel andere manier omging.”

Het verschil

“Laatst ging ik langs bij een andere regiodirecteur. Ik had me voorgenomen deze keer duidelijker te zijn over het werk dat ik op de achtergrond al gedaan had. Ik vertelde haar met wie ik had gesproken binnen haar organisatie en welke acties daaruit waren voortgevloeid. Het merendeel van wat ik vertelde was voor haar volstrekt nieuw. Ik merkte dat haar respect met de minuut toenam. Laatst vroeg ze wanneer ik weer langs zou komen en wat er op de agenda stond. Die vraag zou ik vroeger nooit hebben gekregen. Die promotie was prettig, ook financieel. Maar een vraag als deze maakt me pas echt trots.”

“Ik ben me tegenwoordig veel bewuster van het verschil tussen introverten en extraverten. Ik praat er openlijk over. Binnen ons team is het zelfs een bron van grappen. Voorheen ergerde ik me tijdens vergaderingen behoorlijk aan meer extraverte collega’s, die eindeloos aan het woord waren. Maar inmiddels weet ik dat ze gewoon hardop aan het denken zijn. Dat maakt het ook eenvoudiger om ze te onderbreken, omdat ik inmiddels heb geleerd dat extraverten dat alleen maar prettig vinden.”

“Ik denk positiever over mezelf. Vroeger was ik continu bang om door de mand te vallen. Nu besef ik dat mijn introverte inbreng een prima aanvulling is op die van mijn collega’s. Laatst moest ik een presentatie geven. Een aantal collega’s was me al voorgegaan. Enkelen van hen hadden pittige feedback gekregen. Ik merkte dat ik al bij voorbaat opzag tegen de reacties die ik zou krijgen. Totdat ik dacht: stop, ik heb mijn verhaal goed voorbereid, er is niks aan de hand. En er was ook niets aan de hand. De presentatie is prima verlopen.”

“Gisteren reed ik samen met een collega terug naar onze gezamenlijke woonplaats. We nemen in de auto altijd samen de dag door. Dat doen we al jaren. Eerst waren we beiden opleidingsadviseur, nu leerspecialist.  Die ochtend hadden we een brainstormvergadering gehad. Vroeger had ik daar een hekel aan, maar deze was super prettig verlopen. Iedereen had naar elkaar geluisterd. De sfeer was fijn. Wat een verschil met vroeger, zeiden we tegen elkaar. Wat geweldig dat het ook zo kan gaan. We waren er allebei verbaasd over.”

Dit artikel is geschreven door Jolein de Rooij.